Vicente Araguas

VicenteAraguas

Nomeado por:

Nomea a:

Emilio Arauxo
Yolanda López López
Fermín Bouza

Bio-bibliografía:

Vicente Araguas (Xuvia-Neda, Coruña, 1950) ten traballado, con paixón e entrega, nas diversas leiras que o mundo literario oferece. Mais é a poética a frecuentada arreo por este autor, que encetara a boroa en 1978 con Paisaxe de Glasgow. A partir de aí foron aparecendo sucesivas mostras recollidas na súa totalidade en Maneiras de querer (2005). A este libro compre engadirlle Xuvia revisitada (2008), novo achegamento ao universo máis particular de Araguas, desde ese mesmo ano “Fillo Predilecto de Neda”, e Cando fóramos nevar (2013), recén saído do forno nesta altura e compendio e resume dunha poesía da experiencia mais dona dun concepto existencial que fai dela, igualmente, música silandeira tal como a da neve ao caer no mar. Algo así a obra deste autor senlleiro, traducido ao italiano por Emilio Coco, ao catalán por Costa Pau e ao inglés por Mike Warren-Piper. Os poemas de Vicente Araguas poden atoparse, igualmente, nas escolmas máis rigorosas da poesía galega actual.

Poética:

Escribir como se quere. Como se fala cando se quere. Eis a miña idea do poema, polo demais asunto aberto, moi aberto, como La Bocca della Veritá, de Roma, tan disposta a papar a man dos mentireiros. Ah, mais os poetas iso é o que somos, desde moito antes de Pessoa, o único que despois codificados xa para sempre como “fingidores”. Daquela o poema, por mentiráns, fai ben en facernos seus, en integrarnos, en nutrirse de nós (máis que nós del), nun acto de amor que ten cousas de mantis relixiosa. Un amor adictivo. “Quien lo probó lo sabe”. Dicía Lope do amor, e ben podería dicilo tamén do poema. Un acto de amor o poético, pois. Co seu aquel de finximento, lástima fora, como todo amor “comme il faut”. Escribir como se quere, xa que logo. Como se fala cando se quere. Como facendo o amor a cada paso. Tamén con esa tristitia post coitum inevitable. Naturalmente.

Na rede:

O autor na “Galipedia”
O autor na “AELG”
O autor en “Galegos”
O autor en “BVG”
O autor no “Caderno da crítica”
Máis do autor

Poemas:

EU FUN O AMANTE DE LADY CHATTERLEY
ao rachar do serán a curvatura.
as nádegas da lúa apontaban en ningures
o novo rumbo dos equinoccios.
Flossie ouveaba chuvias de azures,
xofre adolescente na derradeira batalla.
Flossie do solpor, alpendre, dafoldilo,
velaí Constance que coñecía.
Non é bo asimilar esposos paralíticos,
tampouco secarse baixo a mesma bolboreta,
sentir que a bágoa cae una mina de volframio,
nin sequera sei onde puxen as muletas.
Se eu fose gardaboscos envolveríate, Constance,
cun vagalumes roubado dun bentley, vello estilo,
mais hoxe, calquera precisa dun pai
e un rumor de sabas para se cubrir alleo.

(de Paisaxe de Glasgow, 1978)

LÉVAME, SE QUERES, ONDE AS FAÍSCAS
son salmóns choutando e apreixan
ao coitado caminante; o seu progreso
apenas inquedado polo parolar
das calandras que saúdan ao sol
canxadas en gaiolas
na saia do arco da vella.
Lévame, si. Anque o estronicio
dos remorsos se me calle no corazójn
sempre a renxer como un peleriño
ou camiñante deixado do fado.
Porque ti non estás.

(de Ás veces en domingo abonda coa tenrura, 1980)

OLLOS DE GRAFITO?

Idi Amín a baterse
en retirada.

(de Poemas para Ana Andrea, 1982)

TRANVÍA DE NOITE

Un verano de tigres,

al acecho de un metro de piel fría,

al acecho de un ramo de inaccesible cutis.

PABLO NERUDA

E ACCEDÍAS PAPÓN SUBURBANO Á ESTACIÓN DO NORTE,

paradiso prometido con grímpolas na entena

onde aforcaría anos despois a moitedume

de soños de ollos verdes no cable eléctrico

e a fumarola de calor apisonando

as motas dobradas polo azar, polo acaso

de violín que é noite en Neda,

ou corno inglés ao pasar por Faxardo.

E voute recoller até Príncipe Pío,

boureo de campaíñas no Templo de Debod,

e vinte pequerrechiño no tube de Glasgow

e fíxenme anano para afondar en ti.

Que de volta viñas maniveleiro lóstrego,

pasiño fondamento, no Circo Americano,

esa volta perdíame. Fora un verán de tigres

(eu non sabía que Ricardo Neftalí Reyes

remataría por facer con Pinito del Oro

derradeira viravolta o meu mencer fatal).

Pero non me digas agora, pero non,

que a túa carcasa e toxo e herbaboa,

e aturuxo de pegas e niño de cucorrei,

mentireiro tranvía, tranvía mentirán,

que as carcasas dos tranvías bos

fican no río

e as lanchas negras da area

lévanas

cabe

mar.

(de Xuvia, 1983)

ADOLESCENTE MORTO
DE TI LEMBRAREI
-lirio escachado-
un vago rebumbio
de palancas e eixos,
unha carcasa ardida
nun solpor gris marengo
e o ruído dun volante
ascendendo cara ao ceo.
Do demais
-xazmín con asas-
pouco sei,
nada reteño:
O ronsel da roda no carril
ti como un lóstrego en celo
o golpe do vulto imparable.
aí, Juan Yepes, xa me nego.

A XOSÉ HUMBERTO BAENA

FORA UN VERÁN TEIMOSAMENTE

inquedo
e vós caendo cada vinte minutos
foradados.
Fora un setembro chumbo na memoria
e agora fusílome gris.
E chámote a ti,
Baena, “Peter”
os dous cóbado con cóbado
saíndo do Toural
abalroando a Rúa Nova
cando berrar en Santiago
cal esperanza desarmada.

(de Caleidoscopio, 1988)

UN BLUES DE BRAGANÇA

PARA MANUEL PATINHA

OS ANOS COMO CORDAS
como piolas e aramios
enguedellando as figuras.
Os anos como tanzas
para pescar o tempo
que hai que non chove
que hai que non chove.
Que non chove o que tiña
que chover senón pechaduras,
clepsidras, anteollos,
periódicos de onte
e de mañá do tempo
que hai que non chove
que hai que non chove.
Señoras arrumbadas no castelo,
Terras Altas do Norte,
bechocos onanistas,
un navío inmenso
asegurando a lúa, o tempo
que hai que non chove
que hai que non chove.
Polo demais todo é verdade
e todo mentres teñamos
que beber sen sede
pero sintamos a crenza
sutil que pousas
na túa Arte desde o tempo
que hai que non chove
que hai que non chove
que hai que non chove
que hai que non chove.

(de Camposanto, 1994)

PORTUGAL RESISTE

VAI ALZANDO
Follas verdes
-os seus ollos-
contra o nordés
de febreiro.
Doce como a froita
que promete.
Medran tanxerinas
no balcón
en silencio.
Ás veces chora
pero cando rí
vaise a xeada
e dá xenio velo.

CANDO ELA DORME
é un sabor
de laranxa
brava.
E o fume
do cigarro
doce como
nata montada.
Cando ela dorme;
un biscoito
despenado na alba.

(de O gato branco, 1995)

ESTES DÍAS TAN TRÁXICOS: XANEIRO
a piques de chegar
ou xa na porta petando decide
esquecer cantos agravios impostos
entra.
O vento brúa, manda,
durmir acobillados entre as mantas,
renxen táboas de madeira nas illas:
a carencia de país tan evidente.
diríase moi cedo,
diríase que o vindeiro ano ha vir
portando regalías,
búcaros de rosas, gaiolas de vimbio
con paxaros exóticos,
ferrocarrís de corda en estacións lonxanas.

(de Río matinal, 2000)

MEMORIA E VOZ

(Andrés Do Barro)

MESMO ENTÓN OS SILENCIOS

tapaban as bocas de rego desta cidade
na que vou axexar para verte
agora que o tempo que hai que non chove
ponse da nosa beira,
ponse como D¡os do noso lado
porque hoxe quero falar contigo esta migalla
de sol de abril entolecido que xa non tes.
Os silencios mataban
e un brillo azul mariño, nestas tardes
opacas de cativas
con trenzas e ollos verdes
era todo, voz, sobre todo voz
da que fuxir, ¿onde agacharse cando
nada queda senón
o amor de adolescente?
Deberon ser os días murchos, días
trangalleiros de lecer, días
postos con papel carbón sobre días
murchos, trangalleiros, de lecer, pampos,
cando se prende unha guitarra, escoita,
unha guitarra eléctrica,
e xa nada poderá ser o mesmo,
tampouco o corazón.
Deberon ser anacos de cristal
de cores na cidade
verde polo mar, de ouro nas estrelas,
azul, azul mariño, ben o sabes,
Esta cidade lenta
que nos leva de lonxe.
A min aínda me leva
nesta conversa triste que dispoño contigo
en abril, un mes tan
transitorio como a vida sutil
que te roubou quen fose
que non o sei, que nunca
o souben nin me interesa, que un home
é dono da súa morte, debera.
O brillo popular
desta canción, un brillo tan azul
que non o mata a voz desartellada
e feble, a voz chea de acné, primaveral entón
vindo contigo, música
de tren baixando, música
de comboio popular,
Música batida polo vento
do esquezo que non pode,
que non pode contigo.
Eis a memoria e voz desta conversa,
eis a viaxe curiosa polo tempo
que hai que non chove pero
ven un río de cativas pola Porta Nova.

(de Esquecín esquecer, 2005, de Obra Poética, 1978-2005, 2005)

XXII

ESE DESERTO BRANCO POLO QUE AGORA VAGAS

esa melancolía de metal e veneno
ese tempo furtivo feito de horas covardes
esta canción de loito con campás clandestinas.
Ese planeta escaso que deseñas a modo
agora cando es dono de todos os minutos.
Esta tristura fonda de que xa non esteas
e os ríos nos que vamos adoptan caras lívidas.
Ese campo pechado, ese pacto de estrelas,
ese laio rotundo de non querer deixarnos.
Esta cousa ferinte que nos viste con bulra
cando a mañá máis dura dispón os ollos brancos.
Ese sol melancólico aloumiñando as praias
onde non alumean os teus ollos de nube.
Esta orixe fluvial na que nos retellamos
mentres arden as penas e queiman mar e río.

(de Vintecatro maneiras de querer a Brian, 2005, en Maneiras de querer. Obra poética (1978-2005), 2005)

FALABA FINA FOIRA DOS ANOS QUE PASARAN

E O TEMPO ERA UN CARRO DE VACAS CAMIÑO

DO EMPEDRÓN

A Verónica Palomares

Todo se vai marchando como as augas do río

e a xebra, na ribeira, arroupándonos lenta,

ás veces pasan cousas na estrada coñecida

despois de tanta historia e vestiduras negras.

Xa ves o que vai indo, con boureo impensado

de vagar maestoso, a pasiño de boi

mentres a noite pousa, agredoce chalana,

as dores máis intensas na mesiña do sono.

¿A vida? Ir collendo, após de tantos anos,

as flores da memoria, as augas que nos levan

polo río do tempo, neste Camiño Vello

no que vamos cruzando nun retorno perenne.

(de Xuvia revisitada, 2008)

COMO SE NEVA

Escribo lento,

bailando
nun xogo incerto de parella
a se abrazar
no espello dun motel en ruínas.
Escribo lento;
como se neva en Caspar Friedrich.
Non en Edward Hopper.

COMO EN TOMBE LA NEIGE

Desde aquela pasou unha boa presada
de anos, cal salgarlle as entradas a un
corazón solitario, ou chantar a bandeira
platónica nos teus peitos mirados cando
te pos adolescente á beira dun nachiño
que semellaba Paul Mc Cartney e agora
será cuspidiño a unha vella
Inglesa, ou tal vai parecendo Paul nas
fotos que veñen devolvendo con usura
parcial o tempo que calculo debemos
destinar a querernos en canto de bater
o un no outro coa forza que pon a man
no parche como a chuvia que fora
neve primeiro neste Cantón de cando
neva riba nosa pouquiño a pouco
con folerpas meditadas e ti xa non
podes ensinarme de novo ese
bico francés que se produce
enguedellando as linguas, Lola.
Como en tombe la neige, Lola,
neste banco cantonal de federarme
contigo, Lola. E olla que eu rabeaba
cando te vía con aquel nachiño
que semellaba Paul Mc Cartney, e agora
terá cousas de vella inglesa senón
que ti xa non estás, como en tombe
la neige, ai, Lola,
de puro estar morta, Lola, e cae
a neve, teimosamente, Lola.